Texel werd in 1170 een eiland toen het tijdens de Allerheiligenvloed van het vasteland werd gescheiden. Het landschap van Texel wijkt sterk af van dat van de andere Waddeneilanden. Die bestaan voornamelijk uit zand- en duingebied. Op Texel bleef in de ijstijd een dikke keileemlaag achter, waardoor de bodem veel vruchtbaarder is en het landschap zich anders kon ontwikkelen.

Landijs uit Scandinavië

In het geologische tijdperk het Pleistoceen, wisselden ijstijden en warmere perioden elkaar af. Gedurende één van deze koude perioden - het Saalien - werden Twente, Zuid-Drenthe, Zuid-Friesland, Wieringen en Texel bedekt met landijs afkomstig uit Scandinavië.

Het met dit landijs meegevoerde keileem, werd door het ijs opgestuwd en bleef na afloop van deze ijstijd achter. De Hoge Berg is het meest duidelijke voorbeeld van zo'n opstuwing. In dit gebied komen ook veel grote keien in de bodem voor.

Het 'Oude land van Texel'

In die betreffende ijstijd, het Weichselien, bereikte het ijs ons land niet, maar er heerste wel een bar klimaat. Grote hoeveelheden materiaal verstoven en werden op de ondergrond afgezet. In het daarop volgende tijdvak - het Holoceen - werden de lagere delen tussen de oude keileemafzettingen en het opgestoven dekzandpakket opgevuld met zeeklei. Dit oudste gedeelte van het huidige Texel beslaat globaal de streek tussen Den Hoorn, Den Burg, Hoge Berg, De Waal en Oosterend. Dit gebied wordt nu nog het 'Oude land van Texel' genoemd.

Eerste bewoners

Bij opgravingen zijn vuurstenen werktuigen gevonden die erop wijzen dat er in het Mesolithicum (8000 - 4500 voor Christus) al mensen op Texel woonden. Vermoedelijk waren het jagers die tijdelijk in het gebied actief waren. In de middenbronstijd, ongeveer 1000 voor Christus, was er waarschijnlijk wel permanente bewoning. De gevonden resten van grafheuvels in Den Burg wijzen daarop. Pas in de 16e eeuw kreeg Texel zijn huidige omvang door de inpoldering van Eierland.

Van Vlieland naar Texel

Eijerland of Eyerland, dat tegenwoordig Eierland heet, zat tot de 13e eeuw vast aan Vlieland. Door het ontstaan van het Eierlandse Gat werd Eierland een zelfstandig eiland en in 1835 raakte Eierland met Texel verbonden: het Anegat slibde dicht en op deze zandbank werd een zanddijk aangelegd.

Nieuwsgierig naar het Texel in lang vervlogen tijden? Breng dan een bezoek aan een van de Texelse musea. Hier worden interessante onderdelen van de Texelse geschiedenis in beeld gebracht.